August
Von Döppe on Keißele Dat älste Döppe, waa ich mich draan erinnere kann, woe ne Keißel, e Döppe met nem Henkel draan. Domet wue et aan dä Haal öwwe e offe Füe jehange. Onne dronnet woe ne fengedecke Rand füe en die Jloot ze stelle. Suen Haal haan ich noch jeseehn, on een Kluech, en lang Zang, womet me Holzstöcke en nem offene Füe erömm läje konnt. Füe 120 bes 130 Joohr joov et noch su jet. Watt en däe Zitt jekauch wue, weeß ich net. En däe Zitt soll äwwe ne Mann, däe ärch alt woe, jesooht haan, äe hätt jede Morje ne Hawebrey jeiße, wo ne Hahn se Kompliment dropp hatt mache konne. Me Jroßvatte, jebore 1828, hätt vezallt, 1848 oder 49 wäe e ärch schläech Joohr jewäes. Dumols hätten se em Fröhjoohr Destele jekauch, dat se jett ze eiße jehatt hätte. En däe Zitt kannt me wohl schon Jrompere, me woss äwwe net, wie me domet ömjoon soll. Die Löck haan sich lang jänt die Jrompere jewäet, weil et heesch, die wäre jeftig. Die hatten die jrön Kuggele van dä Blööte jeiße. Die maache janz schön Buchpenk, wann net noch schlemmeres. On schmaache doon se och net. Dumols woe jo alles janz annesch. Die Iesebahn on die Strooß van Kölle no Trier es jo ieesch no demm 70er Kreech jebout woere. Dat Land, watt höck füe die Buererey jenotz wieet, woe dumols mie wie hallev Ödland, allenfalls jett für de Schof ze hööde. Konsdönge joov et net. Plooch on Ät woere janz eefach. Domet konnt me net vell üss dem Feld erüss holle. Weeß, Hafer on Koen brächte dumols keene jode Ertrag. Spelz on Heensch brächte noch wennije. Ärbed joov et net. En nem veräänte oder nem drüjje Joohr haan ärm Löck e Stöck Land vekoof, öm Brued ze jelle. Do es männich Kend aan Unterernährung jestorve. Kenne jenge morjens langs die Huuse on frochte sich e Stöck Brued. Et joov dumols och Riche on Ärme, bloos woeren die Ärme dumols su vell schlemme draan wie höck. Et es jot, dat menge Keißel net vezälle konnt. Ich jlöwe, et wäe net vell Jots erüss konn.
Däe Stropp em Zoch Et woe für e paar Joohr en däe Sommerferien ze Öskerche am Bahnhoff. Ich waat op menge Zoch on sooch me däe Betrieb aan. Ob däm annere Bahnsteich stonn ne Feriensonderzoch met Schollkenne, Mädche on Jonge, 12 bes 14 Joohr alt. Miee jäntöwvve woere die Mädche, Die Fenstere woere all ob. Do konnt me se seehn. All die jong, fresch Jesiechte. Met Ponnies on Locke, met lange Hoa on met Zöpp, Jed Fenste woe e schön Beld. Se woere all jet üssjeloße, wie de bei su ene Fahrt es. All paar Minute ännette sich die Belde. Dan jenge e paar Mädche fott; annere wollte och ens kicke. Su vell eefach, harmlos Freud sieht me selde zesaame. Däe Zoch määch sich fäedich füe affzefahre. Die Mädche drängte sich jetz all an die Fenstere. Ich merk, se sprooche och von mir. Veliech well ich alt sen. Miee määch dat Spaß. Ich wenk düchtich, wie dä Zoch avfuhr. On die Mädche wenkte zeröck. Die Hänn wenkte an dä Fenstere erüss, als wenn et Vuggele wäre, die fott flurre wölle. Jetz koome die Abteile met däe Jonge. Die wenkte net esu vell. Janz lenks koom sujar e Fenster, do streck eene die Zong erüss on määch en Nas, su lang, wie seng fönnef Fengere woere. Ich wenk trotzdämm widde. Off däe Stropp miee och die Nas määch? Wie däe miee jäntöwvve woe, jeng die Zong erenn, on die Hand von der Nas wenk mir zo. Der Hand haan ich lang nohjesehn on nohjewenk.
Wäe kallt noch von ossem Herrjott? Als eefache Mensch bruch me nur sälde ne Eed zu doon. Ich kenne datt bloos vom Fernsehen. Wie dä Dr. Weizsäcker Bundespräside wue, soot äe "Ich schwöre es, so wahr mir Gott helfe." Ich freue mich emme, wann eene sich bejm Eed op osse Herrjott berööf. En eenem Bereich dänk däe dann wie ich. Fröhde dächte die Mensche off aan osse Herrjott. Bey dä Feldärbet heesch et dann: "Jott hellef Üch." Datt wieet och höck noch jesooht. Die Antwoet es: "Jott dank Üch." Dobej konnt me dä Kopp häwwe on dä Röcke schnack maache. Noch e paar Woet kalle, dann konnt die Ärbed widde joohn. "Jott hellef Üch“, es jo net bloos ne Jrueß, et es jo och dä Wunsch, datt osse Herrjott bej dä Ärbed hellefe soll. Die Löck wosste fröhde, datt iehr Ärbed aleen net jenoch woe. Drömm heesch et bejm ieeschte säe: "Jott waals." Wann dä Heumoond oder dä Äen aafeng, soot me: "En Jotts Nam." Wann osse Herrjott hellefe soll, moss me sich ens ieesch sellewe anstrenge. Et jeeht net, datt eene die Hänn en de Teisch deet on meent, osse Herrjott soll für Brued on Botte sorje. Menge aahle Pastue soot: "Tust du das deine, tut Gott das seine." Datt stemp och höck noch. En schwere Zidde hätt die Religion dä Mensche Trues bräch. En Zidde, wo die Löck ze ärm woere, öm de Dokte zu bezahle, storwe vell Kenne on üss ner Famellich dä Vatte oder die Motte. Do es off jebädd woere: "Osse Herrjott hätt et zojelosse, däe wieet och widde hellefe." Ich weeß von eenem, däe füe e krank Kend no Borwiele, bej die Mottejoddes, jejange es. 25 Kilometer bes daa, mit Föß, schwer wie Bley. Dä Mottejoddes jesooht, watt äe om Hätz hatt, on wiee 25 Kilometer zeröck. Zeröck wäe äe jeloofe als wenn äe Flüjjele hätt. En dä Stonn hatt datt Kend die Krisis öwwestanne. Wann me sich jätt besonderes pläänt, soot me: "Wann Jott will." Wann Jott well on ich jesond bliewe, fahre ich met noh Käevelar. Wann Jott well, kann ich em nächste Joohr en Koh vekoofe. Oder, wann Jott well on alles flupp, haan ich em nächste Joohr meng Schold all bezahlt. Et woe emme dä Jedanke, datt jet scheef joohn könnt, datt woe enkalkuliert. "Jott sei Dank" wieet jo och höck noch jesooht. Datt krejt osse Herrjott noch emme ze hüere. Wann och eene net vell vom Bädde häält, Jott sei Dank hätte bestemp att jesooht. Wie off es me en Jefohr jewäes on et hätt doch noch ens jot jejange. Jede Satz, dä me su aan osse Herrjott richte deet, es e Jebädd, wann me datt och net emme weeß. Datt bruch net emme en Litanej oder ne Ruesekranz ze sen. Datt „Jott sei Dank" es och e Jebädd. .
Menge aahle Lehrer Em Alter sitt me vell Saache met annere Ore aan. Och seng Schollzitt on senge Lehrer. Menge Lehrer läv noch. Äe es jetz 85 Joohr woere. Männichmool schrief äe miee noch. 1925 koom äe en ose Dörf. Et woe seng ieesch Stell. Äe woe net jrueß, äwwe zackig. Me merk, datt äe Soldat jewäes woe. Senge Unterich woe emme interessant, ejal, off et Deutsch, Reichene, Erdkunde oder Naturkunde woe. Et jet jo Löck, die öwwe die aal Dörfscholle laache. Warömm7 Oss Scholl woe su jot wie och en Scholl en de Stadt. Näwwe de Scholl määch osse Lehrer met dä jrueße Jonge Sport, met dä Mädche Volkstänze. Met de Jongjeselle on de Fraulöck doot äe Theate spelle, on met alle doot äe senge. Datt doot äe apaat jäe. Dann woe äe en sengem Element. Datt alles doot äe üss Spaß an de Freud. Menge Lehrer woe keene Frönd vom Hitler. Äe hätt kenz "Die Fahne hoch" met oss jesonge. Drömm woe och en Jau keene en de SA. Wie op de annere Dörfe die SA. opjestallt wue, konnt osse Lehrer die jong Löck füe de Stahlhelm interessiere, datt woe de Konkurrenz von de SA. on och von de NSDAP. En osem Dörf woere schwatz‑ ruet- joldene Fahne, die vom Stahlhelm. 1934 oder 35 doot Hitler dä Stahlhelm oplöse on en die S.A. enjliedere. Von Jau es äwwe keene en die S.A. jejange. Du moot wohl jedes Huus en Hakenkrüzfahn haan, off et woll oder net. 1936 jeng osse Lehrer fott. Höck weeß ich, datt äe näwwe de klee Scholl noch en jrueß Scholl hatt, et janze Dörf.
Ne Krankebesuch Vell Löck doon sich schwer, wann se ne Kranke besööke solle. Ich weeß, datt es männichmool net eefach. Äwwe se freue sich all, wann eene se besöök. Net jede kann datt su richtig üssdröcke. Däe Kranke, däe ich besööke doot, sprooch net dovon. Äwwe die Art, wie äe meng Hand dröck, soot jenoch. Ich hatt ne jode Daach erwisch, äe koom richtig aan et Vezälle. Äe woss, wie krank äe woe, on meent: "Wann et bloos net zu lang duet." Dadrop konnt ich net vell soon, nur, datt die Döktesch höck vell helfe konne. Ich vezool em dann, watt et em Dörf Nöyes jejänn hätt. Domet woe äer fruh. Äe soot, wann keene bej en kääm, meent äer bahl, äe wäer att half duet. Äe klach och, datt seng Kenne su selde bej en kääme; hin on wieder ens. On se wahnte ja net witt. Nee, roofe dät äe se net. Wann se datt net von sich üss dääte, sollten se bliewe, wo se wäere. Äwwe schön wäer datt net. Ich merk, datt jeng em ärch noh. Datt konnt ich em jot nooföhle. Su es datt jo. Wann eene lang krank es, meene de Löck, me kann jo doch nex draan mache on praktisch bloos noch, datt däe Kranke sterwe dät. Ich haan noch lang met "mengem" Patient jesprauche. Von allerhand, ja net su vell von senge Krankheet. Wie ich heem Jeng, soot äer: "Schön, datt due hee woesch. Jetz haan ich datt Jeföhl, ich läwwe noch."