Dorfleben in vergangenen Zeiten
Watt Bloms Bell miee vezallt hätt Sibilla Zimmermann, Blooms Bell, vom Nobeschdörf, es am 12. April 1986 99 Joohr alt woere, et jeeht op die Honnet aan. Fröhde en jrueß, stattlich Frau, stärk wie ne Mann. Die Buere Ärbed hätt se emme jäe jedoon. Ich troof se bej jodem Wedde em Hoff em Sessel. Se laach zwar, wie ich se bejröß, doch et woe net datt Laache, watt ich aan iehr kannt. Ich hatt net vell Zitt. Se hatt füe mich noch jot Wünsche, meent äwwe, et soll keene sich wönsche, 100 Joohr alt ze wäere. Su alt sen wäe net schön. Wie se do sooß, kleen on jebrechlich, schläech seehn on schläech hüere, kann me sich füestelle, datt et Läwwe keen Freud määch. Schad, su kannt ich se net, se hatt doch emme jode Moot. Su woe et aan eenem Daach. E paar Daach späde hatt ich Zitt on konnt met Bloms Bell jätt plääne. Se hatt wiee Moot, su wie ich se von fröhde kannt. Witzig on schlaachfäedig, op jede Pott ne Deckel. Wie die Erinnerung an die aahl Zitt ens jeweck woe, jeng et en eenem Oodem widde. Datt feng met iehrer Motte aan. Die hatt met 12 Joohr att keen Eltere mieh on woe bej nem Ohm jrueß woere. Noom Hieroode hatt se 8 Kenne kreje. Billa woe et 6. Kend. 8 Kenne satt maache es net eefach. Do moss henne on füe jespaat wäere. Wann die Kenne fröhde üss dä Scholl koome, mooten se sofort op en Stell joohn. En de Stadt bej en Herrschaft oder bej ne decke Bue. Em Bett on am Desch wue dann jett mieh Plaatz füe die anne Kenne. Die Kenne mooten et Veeh hööde on em Noobesch Huus em Pötz et Wasse holle. Dobej wuere de Kleede klatschnaaß. Em Wente wore se dann stiev jefrohre. Met dä Wasserleitung wue datt beiste. Bell senge Broode es em ieeschte Krech jefalle. Äe woe noch keen 5 Moond Soldat. lehr Vatte hätt net vestoon konne, datt däe duet wäe. Äe hätt Näächs off jeroofe, äe soll doch heem konn. Dä Vatte wäe dann och flöck jestorve. Billa hätt dä kleen Betrieb e paar Joohr alleen beärbet, bes se 1919 Peter Zimmermann jehieroot hätt. Dumols woe en schläech Zitt. Et koom die Inflation, wo et Jeld von eenem Daach bes zom annere nex mieh wäet woe. Sebbe Milliune Mensche hatte keen Ärbed, die Unterstützung woe klitzekleen. Die Arbeitslose en dä Stadt jenge en de Mülleemere sööke, off se jett ze Eiße fönne. Hee om Land woe jo net suene jrueße Honge, de Löck hatte jo all noch jett Land, se hatten äwwe all vell Schold. Datt wue späde ieesch beiste, wie et bej Hitler Ärbed joov. Billa hätt emme jäe e Kend jehatt, konnt äwwe keent kreje. Se woe dumols att 47‑48 Joohr. Se hatt met iehrem Mann öwwelääch, e Kend zu adoptiere. Wel se zwei Jeschwiste jeseehn hatt, die su ärch schwaach woere, hatt se eefach Schweste on Broode zesaame adoptiert. Dat hätt se noch keene Orebleck bereut, wie se soot. Se hätt vell Ärbed jehatt, bes die Kenne normal stärk jewäes wäre. Äwwe se hätt och vell Freud draan jehatt. 1938 woe Hitler senge Arbeitsdienst en et Dörf konn. Do woere zwei Uniformierte konn on hatte jesooht, se mööt zwei Zemmere afftredde. Denne hatt se jesooht, wie konn ich dazo, sen ich veröck oder sed iehr veröck. Die Uniformierte hätte jesooht, datt soll et Büro on de Köch vüe datt Lager sen, watt em Saal enjerich wüe. Dä Krech hatt Bloms Bell met senge Famellich jot öwwestanne. Die Joohre jenge flöck erömm, die Kenne wuere jrueß. Et woere düchtich, fließich Mensche woere, die em Läwwe bestoon konnte. Die dann och sellewe hieroode doote . 1969 woe an Bloms jölle Huhzitt. Bell woe 50 Joohr met sengem Pitte vehierood. Datt Jubelpaar hätt dobej noch jot jedanz. Datt haan se ze Läwwelang jäe jedoon. Billa senge Mann es ee Joohr späde jestorwe, net eefach füe seng Frau. Trotzdem se 83 Joohr alt woe, woe se emme noch jrueß on stärk. Se hatt noch lange Joohre Spaß, wann se Holz kleen maache konnt. Dobej hatt se datt Jeföhl, ich kann noch jett, ich sen noch füe jätt jot. Langsaam määch et Alter sich doch bemerkbar met senge Moläste. Dobej koom noch ne kleene Schlaachanfall. Die lenk Hand es schwaach, deet net, watt se soll. Trotzdämm kann Bell noch alleen de Trapp eraff en dä Hoff an dä Sessel joohn. Wann me dann Zitt on die richtig Woet hätt, kann me sich 2 Stonn met iehr onnehaale. Dobej es et net langwielich. Et es noch dä aahle Vestand, wie ich en von fröhde kenne, emme noch spritzig on Funke dren, emme noch Spaß, wann eene en jot Idee oder ne jode Enfall hätt. Freud an nem lange Läwwe, an Kenne on Enkel. Stolz op datt, watt se em Läwwe jeleis hätt. Datt es, watt Bell miee vezallt hätt. Bloos ee Stöck von demm, watt se en bahl 100 Joohr erläww hätt. Ich wönsch bloos, jeder könnt am Enn su zefredde on stolz op se Läwwe zeröck kicke.
Met annere Oore jeseehn Wenn me höck hüet, wie et füe 100 Joohr woe, kann me sich datt schläech vüestelle. Dann moss Bloms Bell enem datt vezälle, oder anne Löck, die et noch von iehre Eltere wesse, wie ärm die Mensche dumols woere: Ärmoot on Nuet en dä janze Eefel. Datt Klima woe dumols net su jot wie höck. Dä Wente woe lang. Em Fröhjoohr wue et spät, ich die Buere met dä Ärbed anfange konnte. Off schnejt et att em Oktober, datt de Hawe noch net all erenn woe. Dumols woe jo och 2/3 von dem Land, watt höck beärbet wieet, Ödland, wo bloos Schof weede konnte. Datt Ackejeschiee woe schläech, et Veeh wue nue hallef satt. Dann konnt et Jespann net richtig ärbede on de Köh konnte net vell Mellich jänn. Jesäht wue Koen on Hawe, Spelz und Heensch (Buchweizen). Koen on Hawe joov nur 1/3 von demm, watt et höck jet. Spelz on Heensch joov noch wennije. Jrompere joov et att, die brächte äwwe net vell. Et Veeh wue em Somme bej die maurerisch Weed noch met Klie jefoodet. Vüe de Wente woe de Spruch: "Ee besje Heu, jätt Strüh, Wasse satt". Dobej woe et Veeh dann och bloos Fell on Knauche. En dä 80er Joohre vom letzte Jahrhundert koome dobej noch Missernten. Vell Kenne sen richtig vehönget, su wie me et höck am Fernseher sitt. Aahl Löck, die keen Kraft mieh hatte, sen an kleene Krankheete jestorwe. Ärbed joov et wennich. Höwwels Jakob hatt en Meichenich om Bleiberg Arbeit fonne. Datt sen doch 12 bes 13 km. Morjens bej Schnie on Rähn, bej Ieß on Kält daa joohn, 10 bes 12 Stonn ärbede on owends wie zeröck. Nex Öendliches füe aanzedoon, nex Kräftijes am Liev on och net em Henkelmann. Ens es äe bej ärjem Schniejestöbe net heem konn. Äe hätt sich veloofe. Wel äe su matt woe, hätt äe sich en ne Jrawe jesatt. Do woe äe enjeschloofe on erfroore. No zwei bes drei Weiche, wie dä Schnie jeschmolze woe, hatt me en fonne. En dä 80er Joohre sen 3000 Mensche üss demm Krees Schleede no Amerika üssjewandert. Hee wue me net satt, doo hoff me, Jold ze fenne! Ne schwere Entschluss. Alles em Stech losse, net wesse, waa me kött, kee Woet von dä fremme Sprooch spreiche. Vier bes fünf Weiche duet die Fahrt met demm Scheff, wo die mieeschte Löck doch bloos die Nobeschdörfe kannte. Männich eene hätt Huus, Veeh on Feld vekoof on es met dä janze Famellich fottjetrocke. Anne Famellije haan Jeld opjehollt, datt eene die Fahrt bezahle konnt. Vell Löck sen dumols om Scheff oder en Amerika en Ouarantäne jestorwe. Die haan datt richtig Amerika janet ze seehn kreje. Dumols hätt die Rejierung met nem Eifelfond jehollefe, datt die Löck noch ens satt wuere, datt Ackerbou on Veehzuch jätt moderne wuere. Su wie höck Entwicklungshilfe jemääch wieet. 1893, wie Bloms Bell en die Scholl joohn moot, woe die ärch, schlemm Zitt erömm. Jeschloofe wue en nem Bett, wo ne Strühsack dren woe, dadrop koom en Zeech met Hawekaf. Fresch jefollt woere datt Eefeldaune; em nächste Joohr woe nue noch Jejrömmels en dä Zeech. Dann wue Strühsack on Kafzeech en dä Hoff jeschmesse, alles üssjeschott on nöj jefollt. En eenem Bett schleefe emme zwei Kenne, männichmool och drei on vier. Datt Bettzeug woe dönn. Em Huus wue bloos en de Stovv jestauch. Op dä Schloofzemmere woe off deck Ieß an dä Wand. Bloms Bell hätt et Wasser noch am Pötz jehollt, die Wasserleitung es öm 1910 jebout woere. Elektrizität es 1923/24 konn. Vüehäe hatt me bloos Käeze on Steenollichslampe, em Stall on en dä Schüe hatt me Lüechte. Am Häed woere emme Fiete füe de Lamp on de Pief aazemaache. Me sooß lang oone Let. Füe kuet Zitt määch me de Häeddüe op, datt määch et e besje hell. Füe ze plääne bruch me jo net vell zu seehn. Höck es alles su bequem, wie et noch nie jewäes es. Me meent, et mööt su sen. Do es et jot, datt me weeß, wie et fröhde woe, wie die Löck dumols jeläww haan. Et woe en schwäe Zitt. Dadraan soll me denke, wann me onzefredde es. Bloms Bell es am 22. Januar 1989 jestorve
Bloß en Buere Frau Et es bloos en Buerefrau, soon die Löck männichmool, die hätt annesch nex jelieet. Als wenn datt su eefach wäe. Wann die Löck von ihrer Lieezitt on ihrem Beruf spreiche, moss ich stell sen. Ich haan nix jelieet, äwwe vellelei jedoon. Wie vell Fraue, die füe 1920 jebore sen, haan ich keene Beruf jelieet. Me woe em Huus on doot all Ärbed met. Et ieesch lieet me, met wennich üsskonn. Zocke, Salz on Ries, schwatz Seef on Soda wuere mem hallewe Pond jekoof, Kaffeebonne on Tuback en nem vieedel Pond. Kleede on Schötze on die lange Anzöch von dä Mannslöck woere net su. stärk wie höck. Wann die kapott woere, wue jefleck, noch on noch. En Frau üss dä Stadt soot ens, datt Kleed, datt ich aahätt, wäe e Kunstwerk aan Fleckerej. Datt sollt e Kompliment sen. Et schlemms woe et met dä Schoon; met schläechte on ze kleene Schoon hätt männich eene sich de Föß füe se Lewwe vedorve. Datt woe meng Lieezitt, met wennich üsszekonn; me kann jo net mieh üssjenn, wie me hätt. Datt woe Betriebswirtschaft. Dann haan ich Viehzucht jelieet. Dobej huet, et Veeh fodere, melke on dä Stall üssmeste, datt Foode, datt do woe, op jede Daach vedeele. Satt wue et Veeh kens. Wel miee keene Jong hatte, moot ich mengem Vatte och em Feld hellefe. Do haan ich dä Ackerbau studiert. Met Kultivator, Ägge on Well et Feld beärbede, em Heumond Heu maache, em Äen de Fruech affmaache on enfahre. Dazwesche Knorre, Kohlrabi on Jrompere setze, beärbede on em Herres enfahre. Net mem Trecker, wo me bloos op et Jas tredde moss. Me hatt Oeße on Köh, off e schwierig Jespann. Wie ich jehieroot haan, haan ich flöck Hauswirtschaft studiert, dann och stracks Pädagogik. Anschließend erste Hilfe. Bej Kenne hätt me datt all nüedig; do es doch emme jett, Röddele, Mumps, Jripp oder annesch jett. Die schnegge sich en de Fengere on schloon sich de Knee op. Als Frau doot me dä Jaade beärbede on doot alles enwecke, 200 bes 300 Jlase voll. Me book em Joohr et Brued, bejm Fest on Kermes Kooche on Taat, 30 bes 40 Stöck. Dann haan ich noch op ner Bank üssjeholefe. Ich sen zwar net Bankdirektor woere, haan äwwe och keen Mark onneschloon. Wie ich datt konnt, haan ich noch Psychologie studiert, öm ze lieere, wie me met Männersöhnen, Schwiegertöchtern on Enkelkenne ömjeht. Datt haan ich all bej Huus on Hoff, zwesche Kauchdöppe on Stall, zwesche Jaade on Feld studiert. Me es kens ze alt, öm jett Nöyes aanzefange. Ich weeß jetz, datt Buerefrau doch ne Beruf es, däe näwwe jedem annere bestoon kann.
Datt woere Erziehungsmethoden Jed Generation hätt anne Möchlichkete, äwwe och anne Schwierichkete bej der Kindererziehung. En dä 60er Joohre heesch et, die antiautoritäre Erziehung es richtig. Die Löck haan äwwe flöck jemerk, datt die Kenne net doon konne, watt se welle. Miee mosse doch all zesaame läwwe, datt moss me als Kend att lieere. Et hätt jo net jede en Insel, wo äe janz alleen drop sen kann, die äe och kapott mache kann, jrad wo et em pass. Ohm Wellem soot: Et es jot, datt jede seng Kenne sellewe treck on se Heu sellewe määch. Dann wieet et och su, wie äe et jäe hätt." Trotzdämm es net jede met demm zefredde, watt äe jetrocke hätt. Von autoritär kannt me fröhde nex. Wann domet Schläch mem Steckel jemeent es, sen ich och antiautoritär. Ne Klapps ze richtige Zitt hätt äwwe noch kens jeschaad. Vüe 40 bes 50 Joohr wue net su öwwe Erziehung jesprauche, wie datt höck dä Fall es. Hee om Land woere die Kenne en nem Buerebetrieb, do woeren se mieeschtens bej dä Eltere. Do woe füe jede jätt zu doon. Su lieete die Kenne langsam all Ärbed doon. Männichmool blevv net vell Zitt füe zu spelle. Ich hatt sechs Neffe en Kölle. En denne Joohre 36 bes 56 woe emme eene, männichmool och zwei oder drej bej oss en dä Ferie. Se dooten dann bej dä Ärbed hellefe, die jrad ze doon woe. Bejm Spelle met menge Jonge joov et och att ens Stritt. Wann et ze ärch wue, krech jede ne Klapps. Ich hatt net emme Zitt füe ze kicke, wäe Räech oder Onräech hatt. Wäe et höck net vedeent hatt, hatt et veliech jeiste vedeent. Su jlich datt sich üss. Ne Klapps von dä Hand von ner Frau es jo och net su schlemm. Trotzdämm freute die Neffe sich jedesmool op die Ferien. Och späde koome se jäe on off no Jau. Öwwe meng Erziehungsmethode haan miee off jelaach. Ens woe eene em Somme hee om Ball jewäes. Äe woe dumols 24/25 Joohr, 1,80 m jrueß on hatt ne kleene Schwipps. Wie äe heem fuhr, soot ich: Pass op. Fahr vüesichtich." Do koom äe, joov miee ne Kuss on soot: "Datt es füe su männije Klapps, däe ich von diee kreje hann"! Ich woe jett vedutz öwwe datt späde Kompliment. Anscheinend woe die Erziehungsmethode ja net su schrecklich jewäes.
"Dä Mule sen ze vell" Vüe 70 Joohr woere bahl en jede Famellich 7 bes 8 Kenne. Die all satt maache, woe net eefach. Dann wue och owends e Döppe Jrompere jekauch on jett Speck dröwwe jebroode. En 2 Kömp koome die op dä Desch. Doodrüss wue jeiße, Tellere konnt me sich spare. Doo moot me sich plore, datt me se Deel krech. Dann hatt me en Jrompe em Mond, en op dä Jaffel on en em Och. Et wue net zweimool zom Eiße jeroofe. Wäe net do woe, krech "de Wösch en et Döppe", dä Rest, däe noch dren woe. Dumols joov et keene volle Köhlschrank, wo me sich dran haale konnt. En dä Zitt hatt ne Vatte jesooht: "Dä Mule sen ze vell, die Zupp die wieet ze dönn." Datt woe die "jot aahl Zitt.
Do hellef keen Eefeldaune Trinche woe e Buuremädche. Füe 70 bes 80 Joohr mooten die alles doon, watt en enem Buurehuus ze doon woe. Von kleen an hollefe se bej alle Ärbed, em Huus on em Feld. Trinche senge Brode woe noch kleen, drömm jeng et net en "Stellung" wie anne Mädche, et moot em Betrieb hellefe, wie et üss dä Scholl koom. Et moot met de Köh melecke, die Kalewe vesörje on die Söj fodere. Em Fröhjoohr woe et bej dä Feldärbet debej, em Heumond on em Äen moot et düchtich hellefe. Datt jeng su widde, bes em Härres die Jrompere on de Knolle em Keller on en dä Kuhl woere. Em Wente wue jedreische, do moot me och als Mädche hellefe. Bej su vell schwerer Ärbed woe me owends hondmöd on schleef wie ne Bär. Die Bette hatten ne Strühsack, dadrop koom en Zeech met Hawekaf, Eefeldaune, wie de Löck soote. Fresch jefollt konnt me sich jot dodren kuschele. Schloofe woe dodren ne Jenuss. Wie Trinche 18 bes 19 Joohr alt woe, koom et bej en Herrschaft en de Stadt. Do soll et datt Feine" lieere, wie seng Motte soot. Dobej wue em äwwe nex jeschenk, dumols woe datt vell Ärbed. Op dä Stell lieet Trinche ne Jong kenne, ne fleißig Handwerker, däe et hieroode woll. Wel er ne anständije Jong woe, däe och en Frau ernähre konnt, woe et denne Eltere räech. Die Motte sörch füe de Üssstüe, die Möbele wuere en dä Stadt jekoof. Trinche, datt jetz Kätche heesch, woe em sebente Hemmel, wie all jong vehierood Löck. Et hatt jetz en dä Stadt en kleen Wohnung. Dodren woe eefach keen Ärbed füe e fleißig Mädche. Kätche konnt schläech schloofe, datt hatt et noch kens jehatt. Et vemess seng Eltere on seng Jeschwiste, die Ärbed en iehrem Betrieb on iehr Bett, met dä Hawekaf en dä Zeech. Do moot et dran hale, an dä Hawekaf. Et schrev senge Motte, se soll em doch ne Sack met Eefeldaune schecke, datt et doch noch ens richtig schloofe könnt. Die Motte hätt ens jot jelaach, wie se sich vüestellt, datt me en dä Stadt Hawekaf en de Zeech soll doon. Sej woss beiste, watt met iehrem Mädche loss woe. Datt hatt Heimweh, en schlemm Kränk. Do hellef keen Hawekaf, die moss me dörchmaache. Datt hätt die Motte Kätche jeschrewwe. Datt dat Heimweh bahl erömm jeng. On wenn ens e Kend do wäe, wäe alles janz annesch. Dann könnt et och wiee richtig schloofe. Die Motte hatt räech. No ner Zitt konnt Kätche och oone Hawekaf jot schloofe. Et es en sengem Dörf wäje dä Eefeldaune jefopp woere. Et konnt bes op senge aahle Daach hätzlich dröwwe laache.
Suen domm Jedanke Wann me ens 15 bes 20 Joohr a.D. es, nex mie met dä Landwirtschaft ze doon hätt, krejt me jett Abstand zo dä Saach. En demm Dollendörfer Erntedankzoch woere vell Jeräte, die me füe 60 bes 70 Joohr hatt. Dobej koome mie allerlei Jedanke. Do woe dä Kipp-Wendeplooch. Die mieeschte Löck hatten äwwe ne eefache Plooch, met Kolte, Wessel (Schar) on Reeste. Richtig enjestallt on met nem kräftije Jespann joov datt och en schön Fue. Männichmool woere äwwe aan nem waggelije Plooch magerich Köh, dann konnt et keen jot Fue jänn. Die jong Löck haan seche öwwe die hölzere Äät jelaach, wie me domet e Feld beärbede konnt. Lang Zitt hatt me äwwe annesch nex. En nem Dörf woere doch 50 % Köhjespanne. Em Zoch woere die Jespanne schwer Beljier, Böschpäed, stärk wie ne Trecke. Dann woe die Jrupp met Sänzele, Reichele on Jaffele, met Hawejeschiere on met Sechele. Jot, datt die Jeräte all vewahrt woere sen. Dodraan kann me seehn, wie dumols jeärbet wue. Ich wöss ens jäe, wie off ne Mäher die Sänzel ansetze moot on wie männije Schlach mem Reichel nüedig woe, öm eene Morje Heu zu maache. Noom Mähe wue datt Jraas jezätt, jewannd, zesaame jemääch on dann jehopp. Männichmool moot me et noch ens üssenanne doon, datt et richtig drüch wue. ih et om Heustall woe, wue et noch ens 3 bes 4 mool aanjepack. Jefreut hätt mich die stattlich Buerefrau met dä staatse Koh, die em Haame jeng, su wie Päed se haan. Miee krechte en dä 50er Joohre och Haame füe de Köh, dobej ne Wahn met Jummirade. Dat hätt miee su vell Freud jemääch wie höck e Auto. Bej demm Wahn met demm Bottefass leef miee et Wasser em Mond zesaame no jett fresch jedrähte Botte on Bottemelich. Ich weeß ens, datt en Frau em Somme stonnelang de Room jedräht hatt, doch die Room jeng net zesaame. Et joov keen Botte. Üss Ärje hatt se die Room dä Sou jejänn, die hatt sich dadröwwe jefreut. Et wäe noch vell öwwe die anne Jruppe ze schriewe, die all schön woere, die all vell Ärbed jekauß haan. Et jehüet sich jett dazu, datt op de Been ze stelle, vell Ärbed on vell Idealismus. Schad, datt net mieh jeklatsch wue, dusch me datt dobej net?
Och von ne kleene Rees kann me jett vezälle Jetz wieet dä Urlaub gepläänt. Soll me no Spanien oder no de Türkei fahre? Me setz sich en et Flugzeuch, on ab jeeht et. Alles wieet orjanisiert. Me bruch sich öm nex zu kömmere. Dann moss me laache, wie et füe 60 bes 65 Joohr woe. En Fahrt met dä Iesebahn woe e kleen Abenteuer. Su wolle ens e paar Männ, öm de 20, no Adenau op dä Maat fahre. Se sollte e paar Ferkele koofe on kicke, wie de Oeße em Pries wäre. Die aahl Maatmänn sooten, wie se datt op dä Iesebahn maache mööte. En Möllem en Fahrkaat no Adenau holle on mem Zoch no Ahdörf fahre on en dä Zoch steje, däe no Adenau füe; zeröck ömjekieet, en Ahrdorf net vejeiße, en dä Mölleme Zoch ze steje. Datt woe ejendlich janz eefach. Ferkele jelle konnt och net su schwer sen. Om Maat in Adenau jenge die Männ ens et ieesch öwwe dä Veehmaat, se sollte jo kicke, watt de Oeße kauste. Om Kroommaat joll jeder sich en nöj Kapp. Zorn Schluss wuere die Ferkele jekoof. Jedes koom en ne Sack, däe oewe zojebonne wue. Dodren konnten se sich jenoch bewäeje. Su konnt me se och jot om Röcke droon. Dä ieeschte Daach ze Adenau om Maat, on och noch alleen, hatt Spaß Jemääch. Se hatten allerlei ze seehn kreje. Dadröwwe wue em Zoch jrueß on breet vezallt. Op eemool merkten se, datt se en Ahdörf net üssjesteeje woere. Se woere op dä Hellessemer Streck. Jetz äwwe nex wie aan dä nächste Statiun die Ferkele jeschnapp on erüss. Johann hatt jelässe: "Nie‑der‑ehe". "Hellich Mottejoddes, miee konn nemmie heem." Äe meent, se wäere am Enn von dä Welt. Su schlemm woe et noe net. Met dämm nächste Zoch sen se no Ahdörf on von do no Möllem jefahre. An dä Streck dooten se jrad Promme plöcke. Dä Lokomotivführer on däe Zochführer, däe och die Fahrkaate knipse doot, jeng bej die Löck on hollt sich en Teisch voll. Die drei bes vier Fahrjäste, die em Zoch woere, haan sich du och jett jehollt. Anscheinend wolle die Ferkele och Promme. Met Quitsche on Strabele woeren se mem Sack aan dä Düe erüss jefalle. Et woe ja net eefach jewäes, se wiee erenn ze holle. Die Löck haan sich zebaschte jelaach. Die drej haan iehr ieeschte Fahrt met dä Iesebahn richtig jenosse on off devonn vezallt. Jrad die kleen Abenteuer määchte die Saach intressant. Och, datt dumols ne Lokomotivführer sich jett Promme holle konnt, kann me sich höck schläech vüestelle. Op su ner kleene Streck woe su vell Luff em Fahrplan. Wie sich die Zidde jeännet haan. Höck flurre die jong Völeke no Italien on no Amerika. Off do och att ens eene sööt: "Hellich Mottejoddes, ich konn nemmie heem?"
Datt ärm Chreßkendche Vüe 60‑70 Joohr hatten die Löck vell Kenne; 6‑7, männichmool och 9‑10. Wann von dä älste eene üss dä Scholl koom, jeng et off am annere Daach en "Stellung". Die Jonge bej ne "Bue" als "Knäech", die Mädche als 'Deensmädche" bej en "Herrschaff“. Die Herrschafte hatten die Deensmädche üss dä Eefel jäe, wann se och net schick on su flott woere wie die Mädche üss dä Stadt. Dafüe woeren se äwwe fließich on ieelich. On domm woeren se och net. Die hatten flöck jett kapiert, die woere net op dä Kopp jefalle. Wann se bej en düchtich Herrschaff koome, konnten se no e paar Joohr janz alleen dä Huushalt führe. Männichmool 8‑10 Joohr op eene Stell. Die Mädche brächte dann och nöj Ansichte met, wie me et deheem beiste on schöne maache könnt. Su hatt e Mädche üss ose Noobeschaff ze Kölle et ieeschtemool ne Chreßboom jeschmück. Däe hatt em su jot jefalle, datt et Schmuck füe ne Chreßboom met heem bräch. Dobej woere Engele, die sich drähte on en kleen Krepp. Dafüe hätt et seche e jrueß Deel von nem Monatsluehn üssjenn mosse. Et meent äwwe, ens em Joohr soll iehr Stovv och hell on fröndlich sen. Dä Chreßboom veännet werklich die Stovv. Me meent, met demm Boom wäe se jruede on die Deck wäe huhde. Op eene Plats en dä Stovv woe et wennigstens schön hell. Die ärm jrau Ecke sooch me jo net. Hee woe dumols noch keene elektrische Strom. En däe Zitt hatte miee keene Chreßboom. Ich hätt doch su jäe eene jehatt. Öm e paar Chreßbööm ze seehn, jeng ich met 3‑4 Mädche aan die Chreßbööm senge. Et ieesch jeng et bej Pastue. Däe hatt ne schöne jrueße Boom on woe fruh, wann miee koome. Äe huet oss jäe senge, 2‑ oder 3‑stemmig. Do krech jede 2 Plätzche. Dann jeng et bej dä Föeschte on en datt 3. Huus. Ich weeß net, off et stemp, ich meene äwwe, die Plätzche üss dä drej ieeschte Huuse hätten apaat jot jeschmääch. Däe Chreßboom en demm vieete Huus kann ich miee höck noch vüestelle. Äe stonn op ner huhe Kommod on jeng bes aan die Deck. Su jrueß woe annesch keene Boom. Wann miee oss op de Zieene stellte, konnte miee onnet demm Boom Maria on Josef seehn on die kleen Krepp. E paar Schööfje woere üss Watt on hatte Beenche wie Füespän. Höck weeß ich, die Kommod woe ärch huh, die Stovv niedrig. Däe Chreßboom woe vlieech 70 cm grueß. Äwwe äe jeng bes aan de Deck. Dann koom datt Huus met demm Jlockespell. Wann miee koome, määch die Frau all Käeze am Chreßboom aan. Dann drähte sich die Engele. Dobej wuere Jlöckche anjestosse. Dadrop freute miee oss jedesmool. Onnet demm Chreßboom woe och en Krepp, richtig met Maria on Josef, met Oeß on Esel on Schoof. Et schöns woe äwwe et Chreßkendche. Datt woe 2‑3 cm jrueß, schön jlatt on rosig wie e kleen Kend. Die Frau lääch et männichmool en iehr Hand, datt miee et richtig seehn konnte. En eenem Joohr woe e Mallör passiert. Off die Müs annesch nex ze freiße hatte, ich weeß et net. Die hatten et Chreßkendche aanjeknabbert. Datt hatt bloos noch ee Beenche. "Datt es äwwe schaad" soote miee all zesaame. E paa hatte Träne en dä Ore. Datt Chreßkendche hätt och als Invalide noch lang en dä Krepp jeläje. Et es noch off jesooht woere: "Datt es äwwe schaad". Chreßboom, Glockespell on Kreppche haan net bloos Noobesch Stovv vüe 65 Joohr hell on fröndlich jemääch. Jett von dä Käeze, von dä Glöckche on demm Kreppche es höck noch en mengem Kopp.